معتاد شدن و 12دلیل آن
معتاد شدن به عبارتی به وضعیتی گفته می‌شود که فرد برای برطرف کردن نیازهای خود به مصرف یک ماده معتاد می‌پردازد و با تکرار مصرف آن، به تدریج وابستگی به آن ایجاد می‌شود. این وابستگی روانی و جسمی است و سبب تغییرات شیمیایی در مغز می‌شود.
دلایل معتاد شدن متنوع هستند و اغلب به دلایل شخصی، اجتماعی و روانشناختی بازمی‌گردند. در ادامه به برخی از این دلایل پرداخته خواهد شد:
1- فشارهای روزمره: فشارهای روزمره، مانند مشکلات مالی، خانوادگی، اجتماعی و… می‌تواند باعث شود تا افراد به دنبال فرار از این فشارها، به مصرف مواد معتاد روی بیاورند.
2- شرایط اجتماعی: شرایط اجتماعی در برخی موارد می‌تواند باعث شود که فرد به دنبال گروه‌هایی بگردد که مصرف مواد معتاد را تجربه کرده‌اند و این تجربه را به عنوان یک راه حل برای احساس آسایش استفاده کند.
3- روابط نامطلوب: روابط نامطلوب ممکن است در شکل یک خانواده ناکارآمد، رابطه عاطفی نامطلوب و یا دوستی با افرادی باشد که مصرف مواد معتاد را از قبل تجربه کرده‌اند. در این شرایط، ممکن است فرد به دنبال فرار از این وضعیت‌ها، به مصرف مواد معتاد روی بیاورد.
4- پیامدهای روانی: پیامدهای روانی، مانند اضطراب، افسردگی، ناتوانی و… می‌تواند باعث شود که فرد به دنبال کاهش درد و احساس آسایش، به مصرف مواد معتاد روی بیاورد.
5- وراثت: وراثت نقش قابل توجهی در معتاد شدن افراد دارد. ژن‌های خاصی که به افراد وراثت داده می‌شود، باعث می‌شود که افراد در مقابل مواد معتاد حساسیت بیشتری پیدا کنند.
6- سرگرمی: برخی از افراد به دنبال تجربه جدید و تحریک‌های مختلف، به مصرف مواد معتاد روی بیاورند.
7- عدم دسترسی به منابع سالم: در برخی مناطق، فرصت افراد به منابع سالمی برای تأمین نیازهای روزانه وجود ندارد. در چنین شرایطی، فردانگیزه برای پیدا کردن راهی برای تحقق نیازهایشان باعث می‌شود که به مواد معتاد روی بیاورند.
8- دانش اندک: عدم دانش کافی در مورد خطرات و آسیب‌های مصرف مواد مخدر، می‌تواند باعث شود که افراد به صورت غیرپایدار با مواد مخدر در ارتباط باشند. اگر اطلاعات کافی در مورد خطرات مواد مخدر و راه‌های پیشگیری در دسترس نباشد، احتمال معتاد شدن بیشتر است.
9- مشکلات جسمی: برخی از مشکلات جسمی مانند درد مزمن، زخم‌ها و… می‌تواند باعث شود که فرد به دنبال کاهش درد، به مصرف مواد معتاد روی بیاورد.
10- تجربه در گذشته: افرادی که در گذشته تجربه مصرف مواد مخدر را داشته‌اند، باعث می‌شود که احتمال معتاد شدن آنان بیشتر شود.
11- تحریک‌های محیطی: تحریک‌های محیطی مانند نورهای قوی، صداهای بلند و… می‌تواند برخی از افراد را به مصرف مواد مخدر ترغیب کند.
12- نقش والدین: نقش والدین در پیشگیری از معتاد شدن فرزندانشان بسیار مهم است. عدم توجه به نیازهای روانی و روابط خانوادگی، می‌تواند باعث شود که فرزندان به دنبال فرار از این وضعیت‌ها، به مصرف مواد معتاد روی بیاورند.
برای جلوگیری از معتاد شدن، باید به توانائی‌ها و نقاط ضعف خود آگاهی داشته بوده و سعی کرد همواره مراقب خود باشیم. باید به دنبال درمان مسائل روحی و جسمی خود بوده و در صورت نیاز از کمک گیرندگان حرفه‌ای استفاده کنیم. همچنین، باید به دنبال تجربه تفریحات سالم و فعالیت‌های ورزشی باشیم. علاوه بر این، باید با دانش کافی در مورد خطرات و آسیب‌های مواد مخدر، به فرزندان خود آموزش دهیم. در نهایت، باید با محبت، حمایت و توجه به نیازهای روحی و روابط خانوادگی، به جلوگیری از معتاد شدن فرزندانمان کمک کنیم.
اهمیت پیشگیری از معتاد شدن در جامعه بسیار زیاد است. پیشگیری از معتاد شدن نه تنها باعث حفظ سلامت جسمی و روحی افراد می‌شود، بلکه به دور از خطرات، برای جامعه موجب پیشرفت و توسعه می‌شود. بنابراین، به همه ما توصیه می‌شود که در خانواده، مدارس و اجتماع، به پیشگیری از معتاد شدن توجه کنیم و برای آگاهی و آموزش در این زمینه، اقدامات لازم را انجام دهیم.
پایین ترین سن اعتیاد
با توجه به مطالعات مختلف، پایین‌ترین سنی که افراد ممکن است با مشکل اعتیاد مواجه شوند، معمولاً حدود ۱۰ تا ۱۲ سالگی است. در حالی که بسیاری از اعتیادها در دوران نوجوانی شروع می‌شوند، اما مصرف مواد همه سنین را در بر می‌گیرد و افرادی با هر سنی می‌توانند به اعتیاد دچار شوند.
از جمله عواملی که می‌تواند در افزایش خطر اعتیاد در سنین پایین مؤثر باشد، می‌توان به فشارهای اجتماعی، عدم دسترسی به منابع و فرصت‌های آموزشی و ابزارهای پشتیبانی، محیط خانوادگی نامساعد، وراثت و مشکلات روانشناختی اشاره کرد.
بنابراین، پیشگیری از اعتیاد در سنین پایین از اهمیت بالایی برخوردار است و نیازمند تلاش‌های گسترده در زمینه پیشگیری، آگاهی‌بخشی و ارائه منابع پشتیبانی به جامعه است.
آمار اعتیاد در ایران 1401
آمار دقیق اعتیاد در ایران برای سال ۱۴۰۱ (2022-2023) هنوز منتشر نشده است. با این حال، بر اساس آمارهای قبلی، می‌توان گفت که مشکل اعتیاد در ایران به عنوان یکی از چالش‌های جدی بهداشتی و اجتماعی مطرح است.
بر اساس آمار سازمان ملی مبارزه با مواد مخدر، تعداد کاربران مواد مخدر در ایران به بیش از ۲٫۸ میلیون نفر می‌رسد. مصرف قات در بین مردم خراسان، گیلان و مازندران نیز از دیگر چالش‌هایی است که در بسیاری از شهرهای ایران مشاهده می‌شود.
عوامل متعددی می‌تواند در افزایش شیوع اعتیاد در ایران نقش داشته باشد، از جمله فرهنگ مصرف مواد، فقر، بیکاری، فشارهای روانی و اجتماعی، همچنین افزایش تولید و توزیع مواد مخدر در کشورهای همسایه.
بنابراین، برای مقابله با این چالش، نیازمند تلاش‌های گسترده در زمینه پیشگیری، آگاهی‌بخشی، درمان و ارائه منابع پشتیبانی به جامعه هستیم.